Geçiş Üstünlüğü

Ülkemizde ambulans, itfaiye hatta siren takan bir çok özel ve kamu kuruluşuna ait araçlar geçiş üstünlüğü haklarını hoyratça kullanabiliyorlar.Bu sebeple kurallara uyan bir çok araç sürücüsü mağdur pozisyona düşebiliyor.Aslında aşağıda belirtilen Karayolları Trafik Kanununun 71.maddesinde geçiş üstünlüğüne sahip araçlar ve kuralları açıkça belirtilmiş olup bu hakkın kullanımı üç şarta bağlıdır.

1- En önemlisi bu hak, halkın can ve mal güvenliğini tehlikeye sokmamak şartı ile kullanılabilir örneğin bir ambulans ne olursa olsun 180 km hız ile kavşağa kırmızı ışıkta giremez 

2- Duyulur ve görünür geçiş üstünlüğü işaretini vermek şartı ile kullanılır.Yani tepe lambası herkesin göreceği şekilde ışıklandırılmış çalışır durumda olmalı ayrıca mutlaka siren sesi de kullanılmalıdır sadece birinin olması yeterli değildir her ikisi de normal koşullarda duyulacak ve görülecek şekilde çalışır vaziyette olmalıdır.

3- Zorunluluk olmadığı hallerde geçiş üstünlüğünü kullanmak yasaktır dolayısıyla kaza sonrasında görevli olduğunu iddia eden araç ihbar kaydını ve ihbarın acil olduğunu ispatlamalıdır yani siren ve lambası çalışır olsa dahi zorunlu hali ayrıca ispatlaması gerekir.

Ancak bu üç halde bu araçlar, Kanun ve yönetmelikte yazılı trafik kısıtlama ve yasaklarına bağlı değildir.Yani bu hallerde örneğin normal hızı sınırın aştığı için bu araçlara ceza yazılamaz ancak kaza var ise kusur tayini hususunda mutlaka halkın can veya mal güvenliğini tehlikeye sokmamak şartı ile kullanılabileceği dikkate alınmalıdır.

Aşağıda bu konuda Yargıtay'ın örnek bir ictihadı bulunmaktadır.Bu tür durumlarda her somut olayın uzman bir avukat tarafından belgelerle incelenerek dava konusu yapılması hak kayıplarına sebebiyet vermeyecektir.

2918 S.lı Karayolları Trafik Kanunu MADDE 71

GEÇİŞ ÜSTÜNLÜĞÜNE SAHİP ARAÇLAR VE SÜRME KURALLARI:

Geçiş üstünlüğüne sahip araçlar öncelik sırasıyla şunlardır:

       a) Cankurtaran araçları, yaralı veya acil hasta taşıyan araçlar,       b) İtfaiye araçları,       c) Hükümlü veya sanığı takip eden veya emniyet ve asayişi korumak için acele olay yerine giden zabıta araçları,       d) Bir trafik suçu işleyerek kaçan aracı takip eden veya trafik güvenliğini koruma veya trafik kazasına el koyma amacıyla olay veya kaza yerine gitmekte olan görevlilere ait araçlar,       e) Alarm sırasında sivil savunma hizmetlerinde görevli bulunan araçlar,       f) Koruma ile görevli ve korunan araçlar,       Bu araçlar görev halinde iken geçiş üstünlüğü hakkına sahiptir.       Bu hak, halkın can ve mal güvenliğini tehlikeye sokmamak, duyulur ve görünür geçiş üstünlüğü işaretini vermek şartı ile kullanılır.       Bu araçlar, bu Kanun ve yönetmelikte yazılı trafik kısıtlama ve yasaklarına bağlı değildir.       Bunların birbirleriyle karşılaşmalarında birinin diğerine göre geçiş üstünlüğü yukarıda yazılı olan sıraya göredir.       Zorunluluk olmadığı hallerde geçiş üstünlüğünü kullanmak yasaktır.       (Değişik fıkra: 21/05/1997 - 4262/4 md.) Zorunluluk olmadığı halde gereksiz geçiş üstünlüğü hakkını kullanan sürücüler 1 800 000 lira para cezası ile cezalandırılırlar.


YARGITAY 19. HUKUK DAİRESİ E. 2001/7303 K. 2001/8378 T. 13.12.2001

DAVA : Davacı Hüseyin Erdem vek.Av.Hasip Şenalp ile davalılar 1-Öztunçlar A.Ş. 2-Mevlüt Akbaş vek.Av.Alaaddin İnal arasında görülen dava hakkında Konya 2.Asliye Hukuk Mahkemesinden verilen 30.4.2001 gün ve 386-306 sayılı hükmün onanmasına ilişkin Dairemizin 4.7.2001 gün ve 4780-5188 sayılı ilamına karşı taraf vekillerince süresi içinde karar düzeltme yoluna başvurulmuş olmakla dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü.KARAR : Davacı aracının ışıklı kavşakta kendisine yeşil ışık yandığı sırada geçtiği, davalının da kırmızı ışıkta geçtiği konusunda uyuşmazlık bulunmamaktadır. Davalı vekili müvekkili Mevlüt Akbaş'ın kullandığı özel araçta hasta olduğunu, bu hastanın hastaneye yetiştirilmesi amacıyla işaret vererek geçiş üstünlüğünü kullanarak kırmızı ışıkta geçtiğini ve tüm kusurun davacıda olduğunu savunmuştur.Karayolları Trafik Kanununun 71.maddesinde geçiş üstünlüğüne sahip araçlar ve kuralları açıkça belirtilmiş olup, anılan maddede yaralı veya acil hasta taşıyan araçların geçiş üstünlüğüne sahip olduğu belirtilmişse de, bu hakkın halkın can veya mal güvenliğini tehlikeye sokmamak şartı ile kullanılabileceği vurgulanmıştır. Işık ihlali yaparak kırmızı ışıkta geçen davalının tam kusurlu olduğunun kabulü gerekirken aksine düşüncelerle yetersiz bilirkişi düşüncesine dayanarak davacının da 2/8 oranında kusurlu kabul edilmesi doğru olmayıp hükmün bu nedenlerle davacı yararına bozulması gerekirken, ilamda yazılı gerekçe ile onandığı anlaşıldığından davacı vekilinin karar düzeltme isteminin kabulü gerekmiştir.SONUÇ : Yukarıda açıklanan nedenlerle davacı vekilinin karar düzeltme isteminin kabulü ile Dairemizin 4.7.2001 gün ve 2001/4780 Esas, 2001/5188 sayılı onama kararının kaldırılarak yerel mahkeme hükmünün BOZULMASINA, bozma nedenine göre davalı vekilinin karar düzeltme isteminin reddine, evvelce alınan onama harcının istek halinde davacıya iadesine, 13.12.2001 gününde oybirliğiyle karar verildi.